بحث-4 مضارع منصوب
‏ مضارع منصوب حروف نصب عبارتند از: ان ، لن ، کي ، اذن که در اول فعل مضارع درآمده آنرا منصوب مي‏کنند. نصب فعل مضارع چنين است که در صيغه‏هاي 13، 7، 4، 1 و 14 لام الفعل مفتوح مي‏شود و از تثنيه‏ها و جمعهاي مذکر و مفرد مؤنث مخاطب نون عوض رفعي مي‏افتد. در صيغه‏هاي 13، 7، 4، 1 و 14 ناقص الفي يعني ناقصي که در آخرش الف مقلوب باشد مانند: يرضي و يدعي فتحه لام الفعل مقدّر است ولي در ناقص واوي و يائي مانند: يدعو و يرمي ظاهر مي‏شود.
مي‏گوييم:
ان يضرب ان يضربا ان يضربوا ان تضرب ان تضربا ان يضربن...
ان يدعو ان يدعوا ان يدعوا ان تدعو ان تدعوا ان يدعون...
ان يرضي ان يرضيا ان يرضوا ان ترضي ان ترضيا ان يرضين...
و همين طور است ساير حروف نصب و مانند مضارع معلوم است. مضارع مجهول حروف نصب در معناي فعل مضارع نيز مؤثراند "ان" فعل مضارع را تاويل به مصدر مي‏برد يعني معنايي به آن مي‏دهد که مي‏توان بجاي آن دو مصدر آن فعل را گذاشت. مانند: اردت ان اعيبها يعني اردت عيبها (79 کهف)، "لن" معني مضارع را مختص به مستقبل کرده آنرا منفي مي‏کند. مانند: لن تريني يعني مرا نخواهي ديد (143 اعراف)، "کي" فعل مضارع را علت ما قبل قرار مي‏دهد. مانند: فرددناه الي امه کي تقر عينها (او را به مادرش برگردانيديم تا چشمش روشن شود)(13 قصص) و "اذن" فعل مضارع را جزاء يا جواب مطلب معهودي قرار مي‏دهد. مثلا: در جواب کسي که گفته است ازورک، مي‏گوييم: اذن اکرمک.
حروف ناصبه مختص به مضارع‏اند و بر ماضي و امر داخل نمي‏شوند.

*******************
پرسش و تمرين
‏1 - تغيير لفظي مضارع منصوب را توضيح دهيد.
2 -افعال زير را با لن صرف کنيد يظلم يهب يجوز يعصي يوفي به يسهو يرمي.
3 -براي هر کدام از حروف نصب با فعل مضارع دو مثال آورده معني نماييد.
4 -حروف جزم و نصب کدام جهت را از فعل مضارع مي‏گيرند