بحث-4 مضارع منصوب
مضارع منصوب حروف نصب عبارتند از: ان ، لن ، کي ، اذن که در اول فعل مضارع درآمده آنرا منصوب ميکنند. نصب فعل مضارع چنين است که در صيغههاي 13، 7، 4، 1 و 14 لام الفعل مفتوح ميشود و از تثنيهها و جمعهاي مذکر و مفرد مؤنث مخاطب نون عوض رفعي ميافتد. در صيغههاي 13، 7، 4، 1 و 14 ناقص الفي يعني ناقصي که در آخرش الف مقلوب باشد مانند: يرضي و يدعي فتحه لام الفعل مقدّر است ولي در ناقص واوي و يائي مانند: يدعو و يرمي ظاهر ميشود.
ميگوييم:
ان يضرب ان يضربا ان يضربوا ان تضرب ان تضربا ان يضربن...
ان يدعو ان يدعوا ان يدعوا ان تدعو ان تدعوا ان يدعون...
ان يرضي ان يرضيا ان يرضوا ان ترضي ان ترضيا ان يرضين...
و همين طور است ساير حروف نصب و مانند مضارع معلوم است. مضارع مجهول حروف نصب در معناي فعل مضارع نيز مؤثراند "ان" فعل مضارع را تاويل به مصدر ميبرد يعني معنايي به آن ميدهد که ميتوان بجاي آن دو مصدر آن فعل را گذاشت. مانند: اردت ان اعيبها يعني اردت عيبها (79 کهف)، "لن" معني مضارع را مختص به مستقبل کرده آنرا منفي ميکند. مانند: لن تريني يعني مرا نخواهي ديد (143 اعراف)، "کي" فعل مضارع را علت ما قبل قرار ميدهد. مانند: فرددناه الي امه کي تقر عينها (او را به مادرش برگردانيديم تا چشمش روشن شود)(13 قصص) و "اذن" فعل مضارع را جزاء يا جواب مطلب معهودي قرار ميدهد. مثلا: در جواب کسي که گفته است ازورک، ميگوييم: اذن اکرمک.
حروف ناصبه مختص به مضارعاند و بر ماضي و امر داخل نميشوند.
*******************
پرسش و تمرين
1 - تغيير لفظي مضارع منصوب را توضيح دهيد.
2 -افعال زير را با لن صرف کنيد يظلم يهب يجوز يعصي يوفي به يسهو يرمي.
3 -براي هر کدام از حروف نصب با فعل مضارع دو مثال آورده معني نماييد.
4 -حروف جزم و نصب کدام جهت را از فعل مضارع ميگيرند
|