ضمائر
از آنچه گذشت دانستيم که علامت صيغه‏هاي ماضي ثلاثي مجرد معلوم به ترتيب عبارت است از« ا، و، ت، تا، ن، ت، تما، تم، ت، تما، تن، ت، نا» هر کدام از اين علامتها را ضمير مي‏نامند، بجز "ت" در صيغه‏هاي 4 و 5 که فقط علامت تانيث فاعل است نه ضمير .
ضمير دو صيغه 1 و 4 به ترتيب هو و هي است که چون مقدر است به آن ضمير مستتر و ساير ضمائر را ضمير بارز مي‏گويند .
ضمير بجاي اسم مي‏نشيند، از اينرو اگر بعد از فعلي فاعل بصورت اسم ظاهر آورده شود آن فعل خالي از ضمير بارز يا مستتر خواهد بود مي‏گوييم ذهب الرجل ذهب الرجلان ذهب الرجال قالت هند قالت النساء

*******************
پرسش و تمرين
‏1 - مطلق فعل و فعل ماضي را تعريف کنيد.
2 -چرا ماضي ثلاثي مجرد معلوم سه وزن دارد؟
3 -در ماضي ثلاثي مجرد معلوم علامتهاي زير مخصوص چه صيغه‏هايي هستند و تا ن ت تما ت ت.
4 -صيغه‏هاي زير چگونه ساخته مي‏شوند 5. 14 13 9 8 5 4 2 معناي صيغه‏هاي فوق را از فعل ذهب بيان کنيد.
6 -بجاي جملات زير معني مناسب ذکر کنيد دو زن رفتند من دانستم تو رفتي شما دو مرد رفتيد زنان نيکو شدند ما دانستيم شما گروه زنان رفتيد مردها دانستند.
7 -افعال زير را صرف کنيد سال قتل عظم شهد کبر رحم صدق رؤوف.
8 -چگونگي ضمائر فعل ماضي را توضيح دهيد.
9 -در فعل ماضي ضمير صيغه‏هاي زير چيست؟ «10،12، 6، 10، 8، 5، 2، 14، 13، 7، 4، 1» ؛ اغلاط زير را تصحيح کنيد: رجل جائت، امراه جائا، نصروا الرجال، امراتان اکلا، نساء شربوا، حسنا الرجلان، علمتا امراتان، علموا النساء، نحن ضربن، انتما ضربتم، زيد ضربت، هند و سعيده قرء، ضربا الرجلان‏.