ابنيه کلمه‏
کلمه در زبان عربي داراي شش بناء است زيرا يا سه حرف اصلي دارد که به آن «ثلاثي» مي‏گويند و يا چهار حرف اصلي که به آن «رباعي» گفته مي‏شود و يا داراي پنج حرف اصلي است که آنرا «خماسي» ناميده‏اند. هر کدام از اين سه قسم يا بدون حرف زائد است که به آن «مجرد» مي‏گويند و يا داراي حرف زائد است که «مزيد فيه» ناميده مي‏شود.
به مثالهاي زير توجه نماييد:
1. ثلاثي
الف)مجرد: علم، رجل
ب)مزيد: اعلم، رجال
2.رباعي
الف)مجرد: دحرج، جعفر
ب)مزيد: تدحرج، جعافر
3.خماسي
الف)مجرد: سفرجل
ب)مزيد: خندريس
*توجه کنيد خماسي بودن مختص به اسم است و فعل يا ثلاثي است يا رباعي‏.

*******************
پرسش و تمرين
‏1 - فرق بين مشتق و جامد اصل و مشتق اصل و جامد را بيان کنيد.
2 -سه دسته کلمات همجنس ذکر کنيد.
3 -در دسته‏هاي زير حروف اصلي و زائد را معين کنيد «خروج، خارج، اخراج، مخرج، خرج، خراج، خراج، مخارج، صبر، اصطبار، صبور، صابرين، يصبر، اصبر، صابر، سؤال، مساله، سائل، مسائل، مسؤول و سؤالات».
4 -بناء کلمات زير را معين کنيد «حسن، حسين، صابر، صبر، درهم، دراهم، دريهم، خرج، خروج، خارج، قمطر، قرطعب، برثن، صدق، صديق».
5 -اسم چند بناء دارد و فعل چند بناء براي هر کدام از ابنيه چند مثال جديد بزنيد.