فعل بر سه قسم است : ماضي مضارع امر و اين تقسيم از جنبه صيغه و بناء فعل است ، يعني : لفظ فعل در كلام عرب هر چه باشد يكي از اين سه ساختمان را دارد و خارج از آنها نيست ، گر چه هر يك از آنها اقسام بسياري دارد و نيز در تقسيم نهم فعل به ماضي و حال و مستقبل تقسيم مي شود ، ولي آن از جنبه زمان فعل است نه ساختمان آن.
ماضي : در لغت به معني گذشته است و در اصطلاح فعلي است كه به صيغه مضارع و امر نباشد.
مضارع : در لغت به معني مشابه است و در اصطلاح فعلي است كه در اول صيغه آن يكي از حروف زياده چهارده گانه ي- ت- ء - ن- باشد و اين چهار حرف را بر سر صيغه مضارع حروف مضارعه گويند و صيغه مضارع را اقسامي است كه بيان آنها مي آيد.
صيغه امر همان صيغه مضارع است به حذف حروف مضارعه و تصرفي در اول و آخر صيغه كه بيانش خواهد آمد .
و در تقسيم اول گفته شد كه فعل چهار قسم است ، اكنون درباره ثلاثي مجرد بحث مي شود و در آن سه قسم ديگر پس از آن بحث خواهد شد.