از اين باب هر فعلي آمده لازم است و از پنج باب ديگر ، هم لازم و هم متعدي آمده و معني فعل لازم و متعدي در تقسيم هفتم معلوم مي گردد و نيز از جهت معني غالبا مصادر ي كه در اين باب آمده دلالت بر صفات ثابته مي كند.
و بطور كلي مصادر ي كه از آنها صيغه فعل بنا مي شود از جهت معني سه قسم است :
1-مصادري كه دلالت بر فعل صادر مي نمايد ، مانند
ذهاب : رفتن ضرب : زذن قتل : كشتن اكل : خوردن جلوس : نشستن
2-مصادري كه دلالت بر صفت زائل مي نمايد مانند
جوع : گرسنه شدن شبع : سير شدن سقم : مريض شدن خجل : شرم نمودن خوف : ترسيدن
و اين معاني همان عواض است كه در باب فعِل يفعَل گفته شد.
3-مصادري كه دلالت بر صفت ثابت مي نمايد و آنها غالبا در اين باب است.
مثال:
حسن يحسن احسن حسنا : نكوبودن
كرم يكرم اكرم كرما و كرمة و كرامة : ارجمند بودن
عذب يعذب اعذب عذوبة : گوارا بودن
قبح يقبح اقبح قُبحا و قَبحا و قُباحا و قبوحا و قَباحة : زشت بودن
جمل يجمل اجمل جمالا : زيبا بودن
قصر يقصر اقصر قَصرا و قِصرا و قَصارة : كوتاه بودن
فقه يفقه افقه فقاهة : فقيه بودن
فصح يفصح افصح فصاحة : فصيح بودن
خطب يخطب اخطب خطابة : خطيب بودن
صغر يصغر اصغر صِغرا و صَغَرا و صغارة : كوچك بودن
كبر يكبر اكبر كِبَرا و كُبرا و كبارة : بزرگ بودن
رحب يرحب ارحب رُحبا و رَحبا و رحابة : فراخ بودن
كثر يكثر اكثر كثرة : بسيار بودن
طهر يطهر اطهر طهرا طهورا و طهارة : پاك بودن
و بعضي افعال كه از اين باب آمده از باب هاي ديگر نيز آمده است . مانند مثال اول كه از باب فعَل يفعُل آمده و نثال هفتم و دهم و دوازدهم كه از باب فعِل يفعَل آمده است .
و فعل ثلاثي مجرد هر چه هست از اين شش باب بيرون نيست ، ولي وزن اين بابها و مصادر آنها و معاني آنها قاعده كلي ندارد جز همان چند قاعده كه گفته شد ، بلكه بايستي وزن و معني و مصدر هر فعلي را از كتب لغت استخراج نمود.
و علماء صرف و لغت شش مثال از مثالهاي معروف را انتخاب كرده اند و اين شش باب را به آن مثالها ناميده و معرفي مي كنند و حرفي از حروف اصول آن مثالها را به عنوان علامت آن باب در كتابهاي لغت گذارده اند و آن شش مثال اين است :
1-ضرب يضرب و علامتش «ض» است ، هر فعلي كه از باب فعَل يفعِل باشد ، مي گويند از باب ضرب يضرب است .
2-نصر ينصر و علامتش «ن» است ، هر فعلي كه از باب فعَل يفعُل باشد ، ميگويند از باب نصر ينصر است.
3-منع يمنع و علامتش «ع» است ، هر فعلي كه از باب فعَل يفعَل باشد ، مي گويند از باب منع يمنع است.
4-علم يعلم و علامتش «ل» است هر فعلي كه از باب فعِل يفعَل باشد ، مي گويند از باب علم يعلم است.
5-كرم يكرم و علامتش «ر» است ، هر فعلي كه از باب فعُل يفعُل باشد مي گويند از باب كرم يكرم است.
6-حسب يحسب و علامتش «س» است و هر فعلي كه از باب فعِل يفعِل باشد مي گويند از باب حسب يحسب است .
ولي هر يك از ابواب ثلاثي مزيد و رباعي مجرد و رباعي مزيد را به نام مصدرش مي نامند ، چنانچه اكنون مذكور مي شود.