7-مصدر نوعي و آن را مصدر الهيئة نيز مي گويند و با آن بيان مي شود كه فعل چه نوعي است و بر چه صفت و هيئتي است و وزنش در ثلاثي مجرد فعلة و استعمالش چند گونه است :
يا بدون چيزي است و آن نوع مبهم را مي فهماند مانند جلست جلسةً : نشستم يك نوع نشستني وضربت ابني ضربةً : زدم پسرم را يك نوع زدني .
يا به چيزي اضافه مي شود مانند و اقم وجهك للدين حنيفاً فطرة الله التي فطر الناس عليها : و رويت را براي دين استوار كن در حالي كه به حق متوجه باشي ، فطرت خدا را بنگر كه مردم را بر آن سرشته است (روم-30-30) فطرت به معني خلقت است ؛ يعني نوع خلقتي كه به خدا انتساب دارد آن را در نظر داشته باش و صبغة الله و من احسن من الله صبغة : رنگ آميزي خدا را و كيست بهتر از خدا از جنبه رنگ آميزي (بقره-2-138) و قل من حرم زينة الله : بگو چه كسي حرام كرده آرايش خدا را (اعراف-7-32) يعني آن نوع آرايشي كه انتساب به خدا دارد و آن آرايشي است كه مورد رضايت خدا است و در قران زينة به دنيا و زنان نيز انتساب داده شده .
يا با صفتي تعيين نوعيتش شده مانند فاما من ثقلت موازينه فهو في عيشةٍ : اما كسي كه ترازوهايش سنگين باشد پس در زندگي پسنديده ايست (قارعه-101-7) و در حديث مشهور از رسول خدا (ص) رسيده : من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتةً جاهليةً : كسي كه بميرد و امام زمانش را نشناخته باشد به نوع مردن جاهليت مرده .
يا مضاف اليه واقع مي شود مانند : زيد حسنُ الفعلة : زيد نوع كارش نيكو است .
و در غير ثلاثي مجرد با صفتي تعيين چگونگي فعل را مي نمايند مانند : اكرمت زيداً اكراماً كاملاً : زيد را اكرام كردم اكرام كاملي و اكتسبت اكتساباً حسناً : كاسبي كردم كسب نيكويي .
يا به چيزي اضافه مي شود مانند وقل ربّ ادخلني مدخل صدقٍ و اخرجني مخرج صدقٍ : و بگو پروردگارا مرا درون كن درون كردن راستي و مرا برون كن برون كردن راستي (اسراء-17-80) مدخل و مخرج مصدر ميمي است .
يا مضاف اليه مي گردد مانند زيد كثير الاحسان و گاهي براي ثلاثي مزيد مصدر ثلاثي مجرد مي آورند مانند تعمم زيد كعمتي : عمامه بست زيد مانند عمامه بستن عمامه بستن من و اختمرت جميله خمرةً حسنةً : جميله خمار انداخت خمار انداختني نيكو ، نيكو پارچه ايست كه زنانم سر را به آن مي پوشانند .
و اين گونه مصدر تثنيه و جمع هم بسته مي شود مانند عملت عملتين : عمل كردم دو گونه عمل و ضرب زيد عمراً ضرباتٍ : زيد عمر را زد چند گونه زدن و اين نوع مصدر را در اصطلاح نحو مفعول مطلق نوعي مي گويند .