مشخصات کتاب بخش نخست: مفـاهيـم و كليــات اصول موضوعه در علم اخلاق الف) انسان موجودى است مختار ب) انسان داراى مطلوب نهايى است هدف نهايى از ديدگاه قرآن زندگى انسان از ديدگاه قرآن ج) تأثير تلاش انسان در وصول به هدف اشكالها و پاسخها ويژگيها و حيثيتها در مفاهيم اخلاقى مقدمه رابطه ويژه مفاهيم اخلاقى با فعل اختيارى ويژگى ارزشى مفاهيم اخلاقى مفاهيم اخلاقى انتزاعى هستند هدايت و ضلالت معروف و منكر اطاعت و عصيان مفاهيم عام اخلاقى در قرآن مقدمه خير و شر نور و ظلمت حق و باطل برّ و فجور تقوا مقدمه رابطه تقوا و نيكى صبر احسان، عدل و ظلم كوتاه سخن تفاوت نظام اخلاقى اسلام با ديگر نظامها مقدمه سعادت در نظام اخلاقى اسلام رابطه جهان‌بينى و سعادت راه وصول به سعادت انسان در نظام اخلاقى اسلام اساس ارزش اخلاقى در اسلام مقدمه نقش انگيزه در كار اخلاقى تنوّع انگيزه‌هاى فاعل نقد نظريه كانت نيّت از ديدگاه اسلام مقدمه نيّت يك رابطه تكوينى است درجات نيت رابطه ايمان و ارزش اعمال منشأ ارزش ايمان منشأ ارزش از ديدگاه قرآن مقدمه دسته‌بندى آيات جمع ميان آيات راههاى جبران گناهان متعلق ايمان چيست؟ كفر، شرك و نفاق ايمان بايد مطلق باشد مراتب ايمان و كفر راه تحصيل ارزشهاى اخلاقى مقدمه غفلت يا نخستين آفت اساس انسانيّت انسان نخستين مرحله توجه دومين مرحله توجه رابطه علم و ايمان شرايط ايمان راه تحصيل علم آثار ايمان و كفر مطالعه در آثار اخروى شرك ايمان منشأ تقواست افكار عملى و نتايج اعمال نيرومندترين انگيزه كار شايسته عوامل كلّى سقوط اخلاقى مقدمه الف) هواى نفس قرآن و هواى نفس توضيح هواى نفس نفس و عقل هواى نفس، مانع ايمان است مبارزه با هواى نفس ب) دنيا رابطه دنيا و آخرت دنياى نكوهيده قرآن و نكوهش دنيا ج) شيطان كارهاى شيطان شيطان و هواى نفس اخلاق در قرآن مقدمه دسته‌بندى مسائل اخلاقى طرح مورد نظر و شرح آن قلب چيست؟ راه شناخت حقيقت قلب قلب و احساسات باطنى صدر چيست؟ بخش دوم:رابطه انسان با خدا معرفت خدا مقدمه معرفت خدا چيست؟ ارزش خداشناسى رابطه خداشناسى با ايمان راه خداشناسى انگيزه‌هاى خداشناسى موانع معرفت مقدمه 1. حس گرايى 2. تقليد 3. اعتماد به ظن گرايشات معارض الف) لذات آنى و هوسهاى لحظه‌اى ب) آينده نگرى افراطى مادّى ج) دشمنى و انزجار نسبت به خدا، دين و پيامبر آثار معرفت انسان به خدا انعكاسهاى روانى و رفتارى معرفت ديدگاه قرآن در تأثير معرفت دلهائى كه متأثر نمى‌شوند اخبات محبت راه تحصيل محبت آثار روانى و رفتارى معرفت به افعال الهى مقدمه حالت شكر و سپاس عبادت و بندگى خوف و رجاء نقش تربيتى خوف در قرآن مفهوم رجاء رجاء در آيات قرآن كريم مفهوم ديگر رجاء چند نكته خشوع تضرع و استكانت