۞ امام علی (ع) می فرماید:
۱. بر اساس متن، دلالت دقیقاً چیست؟ الف) ارتباط فیزیکی بین دو شیء خارجی ب) حالتی که در آن ذهن، از طریق یادآوری، به یک مفهوم قدیمی بازمیگردد ج) حالت یک شیء به گونهای که وقتی ذهن به آن علم پیدا کرد، به واسطه آن به امر دیگری نیز منتقل میشود د) توانایی انسان در […]
۱. بر اساس متن، دلالت دقیقاً چیست؟
الف) ارتباط فیزیکی بین دو شیء خارجی
ب) حالتی که در آن ذهن، از طریق یادآوری، به یک مفهوم قدیمی بازمیگردد
ج) حالت یک شیء به گونهای که وقتی ذهن به آن علم پیدا کرد، به واسطه آن به امر دیگری نیز منتقل میشود
د) توانایی انسان در تصور چیزهایی که وجود خارجی ندارند
استناد: “دلالت عبارت است از حالت یک شیء به گونه ای که وقتی ذهن به آن علم پیدا کرد به واسطه آن به امر دیگری نیز منتقل میشود.” (متن درس ششم)
ترفند: گزینه الف مربوط به ارتباط علّی-علّیه است، گزینه ب به یادآوری مرتبط است، گزینه د به تصور غیرواقعی اشاره دارد — فقط گزینه ج، تعریف دقیق و صریح متن را منعکس میکند.
۲. در مثال «دود بر آتش»، کدام عنصر، «دال» و کدام «مدلول» است؟
الف) دود = دال، آتش = مدلول
ب) آتش = دال، دود = مدلول
ج) دود = مدلول، آتش = دال
د) دود و آتش هر دو دال هستند
استناد: “به شیء انتقال دهنده «دال»… به معنای منتقل شده مدلول” و مثال داده شده: “دلالت دود بر آتش”.
ترفند: دود نشانهٔ وجود آتش است — پس دود «دال» و آتش «مدلول» است. این تمایز اساسی در منطق است.
۳. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که دلالت عقلی چیست؟
الف) دلالت صداى «آخ» بر درد
ب) دلالت لفظ «آب» بر مایعی شفاف
ج) دلالت دود بر آتش
د) دلالت پرچم سیاه بر عزا
استناد: “چنانچه منشأ و پدیدآورنده دلالت عقل باشد به آن دلالت عقلی گفته می شود؛ مانند: دلالت دود بر آتش…”
ترفند: گزینه الف دلالت طبعی، گزینه ب دلالت وضعی لفظی، گزینه د دلالت وضعی غیرلفظی است — فقط گزینه ج، نمونهٔ صریح دلالت عقلی است.
۴. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که دلالت طبعی چیست؟
الف) دلالت خطوط تابلوها بر جهت راه
ب) دلالت تب بر وجود عفونت
ج) دلالت لفظ «خانه» بر اتاق
د) دلالت قلمدان بر قلم
استناد: “اگر عامل ایجاد دلالت، حالت طبیعی و روانی باشد به آن دلالت طبعی گفته میشود؛ مانند دلالت تب بر وجود عفونت…”
ترفند: گزینه الف و د دلالت وضعی، گزینه ج دلالت وضعی لفظی تضمنی است — فقط گزینه ب، مثال صریح دلالت طبعی است.
۵. دلالت وضعی لفظی چه ویژگی دارد؟
الف) منشأ آن قانون طبیعی است
ب) منشأ آن قرارداد بشری است و دال، لفظ است
ج) منشأ آن تجربهٔ عقلی است
د) منشأ آن رفتارهای بیآگاهانه است
استناد: “هرگاه دلالت به واسطه یک قرارداد و اعتبار بشری پدید آمده باشد به آن دلالت وضعی گفته میشود؛ مانند: دلالت لفظ آب بر معنای آن…” و “در دلالت وضعی چنان چه دال لفظ باشد… به آن دلالت وضعی لفظی گفته میشود.”
ترفند: گزینه ب، دقیقاً دو شرط را دارد: قرارداد بشری + دال لفظ — که همان تعریف دلالت وضعی لفظی است.
۶. در جمله: «او خانهای خرید»، دلالت لفظ «خانه» به چه صورتی است؟
الف) دلالت التزامی
ب) دلالت تضمنی
ج) دلالت مطابقی
د) دلالت طبعی
استناد: “دلالت مطابقی به معنای دلالت لفظ بر تمام معنای خود مانند: دلالت لفظ «خانه» بر مجموعه حیاط، اتاق و سایر اجزای آن در جمله او خانه ای خرید.”
ترفند: در این جمله، تمام اجزای خانه (اتاق، حیاط و…) شامل معنا میشوند — پس دلالت مطابقی است.
۷. در جمله: «خانه را کاغذ دیواری کردم»، دلالت لفظ «خانه» چه نوعی است؟
الف) دلالت مطابقی
ب) دلالت تضمنی
ج) دلالت التزامی
د) دلالت عقلی
استناد: “دلالت تضمنی به معنای دلالت لفظ بر جزء معنای خود مانند: دلالت لفظ «خانه» بر قسمتی از آن در جمله خانه را کاغذ دیواری کردم.”
ترفند: در این جمله، فقط بخشی از خانه (دیوارها) مد نظر است — پس دلالت تضمنی است.
۸. در جمله: «خانه ام را دزد برد»، دلالت لفظ «خانه» به چه صورتی است؟
الف) دلالت مطابقی
ب) دلالت تضمنی
ج) دلالت التزامی
د) دلالت طبعی
استناد: “دلالت التزامی به معنای دلالت لفظ برلازم معنای خود مانند: دلالت لفظ «خانه» براثاثیه آن در جمله : خانه ام را دزد برد.”
ترفند: اثاثیه، جزء ذاتی خانه نیست، بلکه لازمهٔ آن است — پس دلالت التزامی است.
۹. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که منطق، دلالتهای غیر وضعی لفظی را چه میپذیرد؟
الف) تمام دلالتها را مورد توجه قرار میدهد
ب) فقط دلالت عقلی را مورد توجه قرار میدهد
ج) تنها دلالت وضعی لفظی را مورد توجه قرار میدهد
د) دلالت طبعی را در تعریف میپذیرد
استناد: “…بنابراین از میان اقسام دلالت، تنها دلالت وضعی لفظی است که مورد توجه منطقی قرار میگیرد و بحث درباره سایر دلالتهای عقلی و طبعی ارتباطی به منطق ندارد.”
ترفند: گزینه ج، دقیقاً عبارت کلیدی متن را نقل میکند — ترفند اینجا، این است که گزینههای دیگر جذاب و متقاعدکننده هستند، ولی متناقض با اصل منطق هستند.
۱۰. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که چرا دلالت التزامی در تعریف و استدلال خطرناک است؟
الف) زیرا همواره کاذب است
ب) زیرا منشأ آن عقلی است
ج) زیرا موجب رهزنی فکری میشود و حکم کلی را بر اساس لازمهٔ جزئی صادر میکند
د) زیرا نیازمند اثبات است
استناد: “…به کارگیری چنین لفظی در تعریف و استدلال… میتواند موجب خطای انسان در جریان تفکر شود مانند: فلانی صاحب قلم است؛ هر صاحب قلمی ارجمند است بنابراین فلانی ارجمند است… دلالت التزامی در صاحب قلم موجب رهزنی فکری شده تا ما در مقدمه دوم حکم را به طور کلی صادر کنیم.”
ترفند: گزینه ج، دقیقاً مکانیسم خطا را توصیف میکند — که هستهٔ توصیهٔ منطقی است.
۱۱. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که منطق، در تعریف و استدلال، از کدام دلالتها استفاده میکند؟
الف) دلالت التزامی و دلالت طبعی
ب) دلالت مطابقی و دلالت تضمنی
ج) دلالت عقلی و دلالت وضعی غیرلفظی
د) دلالت التزامی و دلالت مطابقی
استناد: “استفاده از دلالت مطابقی و تضمّنی برای ارائه تعریف و یا استدلال درست است.”
ترفند: گزینه ب، دقیقاً توصیهٔ منطقی را نقل میکند — گزینههای دیگر شامل دلالتهای ممنوعه هستند.
۱۲. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که دلالت التزامی در زبان عامیانه چه نقشی دارد؟
الف) ممنوع است
ب) اساس تعریف است
ج) درست و مجاز است، اما در تعریف و استدلال خطرناک است
د) فقط در شعر مجاز است
استناد: “استفاده از دلالت التزامی اگرچه در محاورات و کاربردهای ادبی درست است… اما به کارگیری چنین لفظی در تعریف و استدلال… میتواند موجب خطای انسان در جریان تفکر شود.”
ترفند: گزینه ج، تضاد را دقیقاً بیان میکند: در ادبیات درست است، در منطق خطرناک است — این دقیقاً تفاوت منطق و ادب است.
۱۳. در مثال «باران فراوانی نعمت است»، خطای منطقی چیست؟
الف) استفاده از دلالت مطابقی
ب) استفاده از دلالت التزامی
ج) تعمیم نادرست از یک مورد
د) استفاده از دلالت طبعی
استناد: “باران فراوانی نعمت است؛ حال آنکه اولاً همواره فراوانی، نعمت نیست؛ ثانیاً گاه باران از بین برنده محصولات… بنابراین نمیتوان گفت…” — این یک تعمیم نادرست (استقراء ناقص) است، اما منطق این را به عنوان خطای ناشی از دلالت التزامی تفسیر میکند: اینکه «فراوانی» را به صورت ذاتی «نعمت» تلقی میکند، درحالی که این لازمهٔ آن نیست.
ترفند: این سؤال ترکیبی است: اگرچه تعمیم نادرست است، اما منطق، این خطا را از راه دلالت التزامی تحلیل میکند — چون «فراوانی» را به «نعمت» متصل میکند، درحالی که این لازمهٔ ذاتی نیست.
۱۴. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که دلالت وضعی غیرلفظی چیست؟
الف) دلالت لفظ «آب» بر مایع
ب) دلالت دود بر آتش
ج) دلالت پرچم سیاه بر عزا
د) دلالت تب بر عفونت
استناد: “در دلالت وضعی چنان چه دال لفظ باشد… به آن دلالت وضعی لفظی… و اگر دال چیزی غیر لفظ باشد… به آن دلالت وضعی غیرلفظی گفته میشود.” و مثال: دلالت خطوط تابلوها — پرچم سیاه نیز همانند تابلو است.
ترفند: گزینه الف: وضعی لفظی، گزینه ب: عقلی، گزینه د: طبعی — فقط گزینه ج، دال غیرلفظی است.
۱۵. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که دلالت مطابقی چه تفاوتی با دلالت تضمنی دارد؟
الف) دلالت مطابقی بر تمام معنا دلالت میکند، دلالت تضمنی بر جزء معنا دلالت میکند
ب) دلالت مطابقی در شعر استفاده میشود، دلالت تضمنی در منطق
ج) دلالت مطابقی دلالت عقلی است، دلالت تضمنی دلالت وضعی است
د) دلالت مطابقی بر لازمه دلالت میکند، دلالت تضمنی بر جزء دلالت میکند
استناد: “دلالت مطابقی به معنای دلالت لفظ بر تمام معنای خود… دلالت تضمنی به معنای دلالت لفظ بر جزء معنای خود…”
ترفند: گزینه الف، دقیقاً تفاوت تعریفی را بیان میکند — سایر گزینهها نادرست هستند.
۱۶. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که چرا منطق، دلالت عقلی را نمیپذیرد؟
الف) زیرا آن را نمیشناسد
ب) زیرا منشأ آن خارج از قرارداد بشری است و منطق به زبان و اصطلاحات بشری محدود است
ج) زیرا همیشه کاذب است
د) زیرا فقط در حیوانات وجود دارد
استناد: “…تنها دلالت وضعی لفظی است که مورد توجه منطقی قرار میگیرد و بحث درباره سایر دلالتهای عقلی و طبعی ارتباطی به منطق ندارد.” — زیرا منطق، ابزاری برای کنترل زبان و اصطلاحات بشری است، نه برای بررسی ارتباطات طبیعی یا عقلی خارجی.
ترفند: گزینه ب، دلیل فلسفی عمیق را مطرح میکند — که هستهٔ تفکر منطقی است.
۱۷. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که دلالت التزامی چرا در تعریف نباید استفاده شود؟
الف) زیرا از لفظهای مجاز استفاده میکند
ب) زیرا موجب تغییر معنای لفظ میشود
ج) زیرا ممکن است لازمهٔ یک چیز را به عنوان جزء ذاتی آن تلقی کند
د) زیرا همواره با دلالت مطابقی تداخل دارد
استناد: “دلالت التزامی در صاحب قلم موجب رهزنی فکری شده تا ما در مقدمه دوم حکم را به طور کلی صادر کنیم… مهارت و توانایی در فن نویسندگی به تنهایی موجب آن نمیشود که صاحب آن در هر صورت ارجمند باشد.”
ترفند: گزینه ج، دقیقاً مکانیسم خطا را توصیف میکند: تبدیل لازمه به جزء ذاتی — که اساس خطا در تعریف است.
۱۸. کدام گزینه، مستقیماً نشان میدهد که دلالت وضعی چه ویژگی دارد؟
الف) منشأ آن عقل است
ب) منشأ آن طبیعت است
ج) منشأ آن قرارداد و اعتبار بشری است
د) منشأ آن تجربهٔ حسی است
استناد: “هرگاه دلالت به واسطه یک قرارداد و اعتبار بشری پدید آمده باشد به آن دلالت وضعی گفته میشود…”
ترفند: گزینه ج، دقیقاً تعریف متن را نقل میکند — بدون هیچ تغییر.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
تمامی حقوق این سایت محفوظ است.
