۱. لفظی که فقط یک معنا دارد، به چه نامی شناخته می‌شود؟

الف) مشترک
ب) منقول
ج) مرتجل
د) مختص .

استناد:  “مختص لفظی است که معنای واحدی دارد؛ مانند لفظ کعبه” —  

۲. لفظ «شیر» که هم به حیوان درنده و هم به مایع نوشیدنی اشاره می‌کند، از کدام نوع لفظ است؟

الف) مختص
ب) منقول
ج) مرتجل
د) مشترک.

استناد:”مشترک: لفظی است که برای معانی متعدد وضع شده است؛ مانند: لفظ شیر به معنای حیوان درنده و مایع نوشیدنی مخصوص” —  

۳. لفظی که ابتدا برای معنایی وضع شده و سپس با تناسب معنایی به معنای دیگری منتقل شده، چه نام دارد؟

الف) مختص
ب) مشترک
ج) منقول.
د) مرتجل

استناد: “منقول: لفظی است که ابتدا برای معنایی وضع شده و سپس با ملاحظه معنای سابق به معنای دیگری که با معنای نخست تناسب دارد نقل داده شده است.” —

۴. مثال «لفظ صلوة که ابتدا برای نیایش وضع شده و سپس به نماز منتقل شده» نمونه‌ای از کدام نوع لفظ است؟

الف) مختص
ب) مرتجل
ج) منقول.
د) مشترک

استناد: “مانند: لفظ صلوة که ابتدا برای نیایش وضع شده و سپس به معنای نماز با نیایش تناسب دارد نقل داده شده است.”

۵. لفظی که بدون توجه به معنای اولیه خود به معنای دیگری قرار داده شود، چه نام دارد؟

الف) مختص
ب) مشترک
ج) منقول
د) مرتجل.

استناد:
“مرتجل: لفظی است که ابتدا برای معنایی وضع شده سپس بدون در نظر گرفتن معنای نخستین برای معنای دیگری قرار داده شده است.”

۶. نام‌هایی مانند «جواد» و «نرگس» که بدون تناسب معنایی به افراد داده می‌شوند، از کدام نوع لفظ هستند؟

الف) مختص
ب) منقول
ج) مشترک
د) مرتجل.

استناد:
“مانند: برخی نام‌ها که برای اشخاص وضع شده است از قبیل جواد و نرگس

 

 

۷. استعمال لفظ در معنایی که برای آن وضع نشده، چه نام دارد؟

الف) حقیقت
ب) مجاز .
ج) منقول
د) مترادف

استناد:
“استعمال لفظ در معنای دیگری که برای آن وضع نشده مجازی میباشد.” —  

۸. لفظ «ماه» هنگامی که به شخص زیبایی اشاره کند، چه نوع استعمالی دارد؟

الف) حقیقی
ب) مجازی .
ج) مترادف
د) مختص

استناد:”مانند: لفظ ماه برای سیاره ای خاص (حقیقت) و انسان خوش سیما (مجاز).”

۹. هدف منطقی از ذکر اقسام لفظ چیست؟

الف) آشنایی با واژگان عربی
ب) تمایز بین زبان عامیانه و ادبی
ج) جلوگیری از خطای فکری در تعریف و استدلال .
د) افزایش دایره لغات

استناد:”هدف منطقی از ذکر اقسام فوق این است که توصیه کند در تعریف و استدلال باید از به کارگیری لفظ غیر مختص بدون قرینه اجتناب کرد چرا که عدم رعایت این نکته میتواند موجب خطای فکر شود.” —  

۱۰. مثال «طلا عین است، عین اشک می‌ریزد، بنابراین طلا اشک می‌ریزد» نشان‌دهنده کدام نوع خطای فکری است؟

الف) استفاده از لفظ مترادف
ب) استفاده از لفظ متباین
ج) استفاده از لفظ مشترک بدون قرینه  .
د) استفاده از لفظ مفرد در جای مرکب

استناد:
“مانند «طلاعین ،است، عین اشک میریزد بنابراین طلا اشک میریزد»” —  

۱۱. وقتی چند لفظ دارای یک معنا باشند، چه نامیده می‌شوند؟

الف) متباین
ب) مشترک
ج) مترادف  .
د) منقول

استناد:”ترادف در صورتی که چند لفظ دارای یک معنا باشد؛ مانند انسان و بشر” —  

۱۲. مثال «انسان» و «بشر» نشان‌دهنده کدام رابطه بین الفاظ است؟

الف) تباین
ب) مشترک
ج) مترادف  .
د) مرتجل

استناد:”مانند انسان و بشر” —  

۱۳. وقتی چند لفظ هر کدام معنای جداگانه‌ای داشته باشند، چه نامیده می‌شوند؟

الف) مترادف
ب) مشترک
ج) متباین .
د) منقول

استناد:”تباین در صورتی که چند لفظ هر یک دارای معنای جداگانه ای باشد مانند قلم و کتاب”

 

۱۴. استفاده از الفاظ مترادف در تعریف چرا نادرست است؟

الف) چون معنای آنها کاملاً متفاوت است
ب) چون هر دو لفظ به یک معنا اشاره دارند و معنا را توضیح نمی‌دهند .
ج) چون یکی عام و دیگری خاص است
د) چون یکی مفرد و دیگری مرکب است

استناد:”استخدام از الفاظ مترادف در تعریف و استدلال نادرست است؛ مثلاً کسی در مقام تعریف بگوید: «انسان بشر است»” —  

۱۵. لفظی که جزء ندارد یا اگر جزء داشته باشد، اجزای آن بر معنا دلالت نکند، چه نام دارد؟

الف) مرکب
ب) مترادف
ج) مفرد .
د) مشترک

استناد:”مفرد لفظی است که یا جزء ندارد… یا اگر دارای اجزاء است هر جزئی از آن بر جزء معنا دلالت نمی‌کند.” —  

۱۶. لفظ «عبدالله» به عنوان نام یک شخص، از چه نوع لفظی است؟

الف) مرکب
ب) منقول
ج) مفرد  .
د) مشترک

استناد:”مثل عبدالله به عنوان نام شخص” — (چون اجزای آن بر معنا دلالت نمی‌کند، مفرد است)

۱۷. لفظی که دارای اجزاء معنادار باشد و هر جزء بر بخشی از معنا دلالت کند، چه نام دارد؟

الف) مفرد
ب) مترادف
ج) مرکب .
د) مرتجل

استناد:”مرتب: لفظی است که دارای این سه خصوصیات میباشد: اولاً دارای اجزاء است؛ ثانیاً هر جزء دارای معنا است؛ ثالثاً معنای اجزای آن مورد نظر است.” —  

۱۸. کدام یک از موارد زیر نمونه‌ای از لفظ مرکب است؟

الف) واو
ب) قلم
ج) گل زیبا .
د) نرگس

استناد:”مثل: گل زیبا” — (ترکیب دو لفظ معنادار

۱۹. در تعریف و استدلال، استفاده از کدام نوع لفظ بدون قرینه موجب خطای فکری می‌شود؟

الف) مفرد
ب) مختص
ج) مشترک .
د) مرکب

استناد:”استفاده از لفظ مشترک و مجاز بدون قرینه در تعریف و استدلال موجب خطای می شود.” —  

۲۰. کدام یک از تقسیمات زیر از نظر منطقی برای جلوگیری از خطای فکری مهم است؟

الف) مترادف و متباین
ب) مفرد و مرکب
ج) مختص و مشترک
د) همه موارد  .

استناد:”هدف منطقی از این تقسیم‌ها آن است که بگوید … استفاده از لفظ غیر مختص بدون قرینه موجب خطای فکر شود.” —